در برنامههای ویژه ى منتظران - که یک برنامه ى کامل برای ایجاد آمادگی، و در حقیقت، نشانه ى یک آماده باش کامل وتمام عیار است - مقدّمات ظهوری که در اختیار منتظران ودل باختگان وشیفتگان ظهور حضرت است برنامه ریزی شده است، واین خود نقشی فعّال وعملی در زمینه سازی واقعی را ایفا میکند...
اهل بیت پیامبر (علیهم السّلام) به شناخت و ایمان مردم به امام معصوم (علیه السّلام) در زمان غیبت او، توجّه شایان داشتهاند و در آثار گرانبهایشان، این اهتمام، به خوبی، به چشم میخورد.
در دعاها وزیارت نامهها وروایات اهل بیت (علیهم السّلام) به بسیاری از علل ضعف شناخت وایمان به امام غایب نیز توجهی ویژه میبینیم.
البته، بسیار روشن است که با توّجه به عللِ ضعفِ شناخت وضعفِ ایمان، باید در رفع این مشکل بکوشیم، وخلاصه ى درمان این مشکل، در بسیاری از دعاها وزیارت نامههای مخصوص حضرت مهدی (علیه السّلام) در دوران غیبت کبرى، مطرح شده است.
۱- به عنوان نخستین گام، به دست آوردن شناخت صحیح از مسئله ى مهدوّیت وشخص امام مهدی (علیه السّلام) امری ضروری است. این مهم، با دقّت کافی در دعاها وزیارت نامهها، تأمین میگردد؛ زیرا که، شناخت صحیح ولازم را در آنها مییابیم.
۲- گام دوم به دست آوردن دلائل کافی ولازم، واثبات کننده ى وجود امام معصوم وغایب است. هر چند این دلائل را در کتب کلامی مییابیم، امّا دعاها وزیارت نامهها، از این دلائل نیز برخوردارند، بلکه در برخی دعاها وزیارت نامهها، صریحاً، ودر برخی دیگر، با اشاره ى گویا، این مبحث مطرح شده است. زیارت جامعه ى کبیره وزیارت وارث ودعای عصر روز جمعه (۱)، به طور ویژه، به این امر پرداخته است.
۳- گام سوم شبهه زدایی است. باید به همه ى شبهات تزلزل آفرین، توجّه شود وحل گردد. برخی از این شبهات را کتابهای کلامی وحدیثی وبرخی نیز در دعاهای ویژه امام زمان (عجل الله فرجه)، مطرح وپاسخ داده شده است.
۴- گام چهارم، زدودن مشکل یأس ونااُمیدی است. این مشکل، با شناخت وتبیین قوانین اساسی حاکم بر تحوّلات اجتماعی (منطقهای وجهانی) وفهم روند تحوّلات فرهنگی واجتماعی قابل رفع است.
شناخت این قوانین، راههای گوناگون دارد. از جمله ى این راهها، بهره برداری صحیح از تاریخ است. شناخت صحیح از تاریخ، راه را برای شناخت مسیر وقوانین حاکم بر تحولاّت اجتماعی، هموار میکند. قرآن کریم، بیشترین توجّه را به این راه معطوف داشته است. (۲)
در برخی از دعاهای ویژه ى امام زمان (علیه السّلام) یقین به قیام حضرت مهدی (علیه السّلام) را همانند یقین به قیام حضرت رسول خدا (صلّی اللّهُ علیه وآله وسلّم) (۳) قرار داده است. ودر حقیقت، ما را از گذشته ى یقین آور به آینده ى نیازمند یقین، توجّه میدهد. بنابراین یقین لازم را نیز میتوانیم از راه مطالعه وتحقیق در تاریخ به دست آوریم وبرای دیگران تبیین کنیم. وبا استفاده از تاریخ بیشترین زمینههای لازم برای تحقق یقین فراهم میگردد.
۵- گام پنجم، توجّه به افقهای بسیار دور، در عین توجّه به افقهای بسیار نزدیک وبالفعل است، دورنگر بودن، همزمان با غافل نبودن از واقعیّتهای موجود بسیار لازم است؛ بنابراین، مشکل زمان را باید برای خود حل کنیم ومراقب باشیم که توجه به آینده ى بسیار دور عامل یأس وسستی ودر نتیجه مانع برنامه ریزی دراز مدت وپایدار نگردد.
قرآن کریم، میفرماید: (إنهم یرونه بعیداً ونراه قریباً) (۴)؛ برخی از مردم، قیامت یا قیام مهدی (علیه السّلام) را بسیار دور میبینند، در حالی که ما آن را بسیار نزدیک میبینیم.
۶- پس از رفع شبهات وزدودن شکها وتردیدهای مطرح شده در مورد دلائل قطعی که ثابت کننده ى وجود وحضور امام در پشت پرده ى غیبت است، لازم است ارتباط معنوی ما با امام ناظر وغایب (علیه السّلام) - که مهمترین عامل رشد معرفت وایمان به او به شمار میرود - تقویت گردد.
تقویت ارتباط معنوی با امام غایب، با وسائلی چند تحقق پذیر میباشد:
الف) دعاهای روزانه وهفتگی ودر مناسبتهای گوناگون؛
ب) زیارتهای روزانه وهفتگی ودر مناسبتهای مختلف. (۵)
ج) انتظار صحیح وسازنده ومبارزه با انتظار منفی که خود از عوامل سستی زا ویأس آور است؛
د) توجّه به مسئله ى عَرضه ى اَعمال مردم بر امامِ زمانِ خود، ولازمه ى آن احساسِ نظارت همیشگی امام (علیه السّلام) بر اعمالمان. (۶)
ه) توجّه به ویژگی شب قدر ونحوه ى ارتباط معنوی وشایسته با امام زمان (علیه السّلام) در این شب مهم (۷) در هر سال؛
و) ارتباط مالی وعاطفی با امام (علیه السّلام)، (توجّه به وجوب خمس بر مردم که از آنِ امام میباشد)، واستحباب پرداخت صدقه یا نذر برای سلامتی امام زمان (علیه السّلام)؛ که مستلزم یک ارتباط واقعی ومعنوی با امام است.
ز) ارتباط پیوسته اعتقادی وتشکیلاتی وعاطفی با نایبان عام امام زمان (علیه السّلام).
ح) ارتباط سیاسی واجتماعی وعاطفی سالانه با امام زمان خود (علیه السّلام) در عرصه ى حج ودر روزهای ویژه ى حج؛ زیرا، همه ساله، امام (علیه السّلام) در موسم حج حاضر میگردد وبه حجّاج آن سال توجّهی ویژه میکند.
ط) توسّل به امام زمان خود وتوجه ویژه به او در تنگناها ومشکلات فردی واجتماعی ودرخواست شفاعت وقت خاصی ندارد وبرای همیشه ممکن وتحقق پذیر است.
ی) تبلیغ وترویج نام ویاد امام مهدی (علیه السّلام) در میان افراد خانواده وافراد محله ومیان همنشینان ودوستان ودر میان سایر افراد جامعه آثار روانی مثبتی در جهت تحکیم ارتباط حقیقی با امام زمان (عجل الله فرجه) میباشد؛
ک) توجّه یافتن وتوجّه دادن به ضرورت وجود وحضور امام معصوم در تمام عرصههای اجتماعی؛
عموماً، آموزههای زیارت نامهها ودعاهای رسیده از معصومین (علیهم السّلام) در باره ى حضرت مهدی (علیه السّلام) بسیار زیبا وگویا، ونشان دهنده ى نوع درمان مناسب وراه حلهای دقیق برای رفع مشکلات زمان غیبت است.
استفاده از عنصر تبیین مسئولیّتهای امام (علیه السّلام) در دوران غیبت، میتواند در اشکال زدائی نسبت فوائد وآثار وجودی امام غایب مؤثر باشد. که تبیین آن، اشکالِ لغویتِ وجود امام غایب، مرتفع میگردد. ویکی از سببهای سُستی ایمان وضعف ارتباط مرتفع میگردد.
استفاده از عنصرِ تبیینِ مجموعه وظایف پیروان امام مهدی (علیه السّلام) ومنتظران واقعی او نیز نشان دهنده ى توجّه به اشکال بر فایده ى انتظار امام غایب است. رفع این اشکال، ضروری، بلکه یک نوع مبارزه با انتظار منفی است.
استفاده از عنصرِ خطاب وسخن گفتن مستقیم با امام غایب (علیه السّلام) - که در زیارت نامهها ودعاها، به چشم میخورد نشان دهنده ى اهمیّت توجّه مؤمنان ومنتظران به ضرورت داشتن احساس واقعی نسبت به حضور امام معصوم در تمام صحنههای زندگی آنان است.
استفاده از عنصرِ تکرار بیان وظایف به منتظران ویاران امام زمان (علیه السّلام) نشان دهنده ى ضرورت تربیت آنان همراه با تذّکر ویادآوریهای پیوسته نسبت به ضرورت آمادگی بالفعل برای یاری رساندن به امام، وایجاد آمادگی واقعی ولازم در خود و دیگران برای ظهور امام (علیه السّلام) وضرورتِ آمادگی برای فرمان برداری از او میباشد.
تقریباً همه ى آسیبهای دوران غیبت - که دوران انتظار فرج است - در دعاها وزیارت نامههای موجود، به طور چشم گیری تذکّر داده شده، وراه حلهای آنها نیز در بیشتر دعاها مطرح گشته است.
در این دعاها وزیارت نامهها، برنامههای آینده ى امام نیز به گونهای بسیار گویا وروشن، مطرح شده است وچشم انداز حرکت آینده ى امام (علیه السّلام) را نیز به پیروان او گوشزد میکند تا به سمت آن اهداف بلند حرکت کنند وخود را به او واهداف او، هر چه سریعتر، نزدیک کنند.
در برنامههای ویژه ى منتظران - که یک برنامه ى کامل برای ایجاد آمادگی، و در حقیقت، نشانه ى یک آماده باش کامل وتمام عیار است - مقدّمات ظهوری که در اختیار منتظران ودل باختگان وشیفتگان ظهور حضرت است برنامه ریزی شده است، واین خود نقشی فعّال وعملی در زمینه سازی واقعی را ایفا میکند.
بنابر این، بسیاری از چشم اندازها ومشکلات مطرح در عصر غیبت وراه حلهای این مشکلات، در خصوص دوران غیبت کبرى در دعاها وزیارت نامهها و صلوات ویژه ى حضرت مهدی (علیه السّلام) به گونههای مختلف، با اجمال وتفصیل، وگاهی با تکرار وتأکید فراوان، به چشم میخورد. واین، مطلب نشان میدهد که همه ى امامان معصوم (علیه السّلام) در دوران حضورشان، به مسئله ى غیبت ومشکلات آن، توجّهی کامل داشتهاند.
پس مهمترین عنصر در تقویت ارتباط معنوی با امام غایب (علیه السّلام) همین دعاهای روزانه وهفتگی ویژه ى امام زمان (علیه السّلام) است که یک برنامه ى حساب شده ومنظّم را در پیش روی منتظران قرار میدهد وترسیم میکند تا طبق این الگو، زندگی خود را تنظیم کنند وبه سوی روزهای ظهور، یک حرکت جدّی وحساب شده وبا شتاب، داشته باشند.
در این دعاها، همین بس است که عنصر امید در وجود انسان زنده میشود. توجّه به عنصر ایمان وعنصر یقین که اوج اعتقاد مطلوب است، در این دعاها، بسیار چشمگیر است. به همین خاطر، عوامل سلب یقین را گوشزد، وراه حلهای گوناگونی برای این آسیب بیان شده است.
نظرات شما عزیزان: